Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej | Dieta w ostrej biegunce - nawodnienie to priorytet
Wyszukiwarka
Home 9 Choroba a dieta 9 Dieta w ostrej biegunce – nawodnienie to priorytet

Dieta w ostrej biegunce – nawodnienie to priorytet

Autor

Biegunkę u osób dorosłych rozpoznajemy wtedy, gdy chory oddaje płynne lub półpłynne stolce o zwiększonej objętości (ponad 200 g na dobę) i ze zwiększoną częstotliwością (więcej niż 3 razy na dobę). Biegunkę, w zależności od czasu jej trwania, dzielimy na ostrą i przewlekłą. Biegunka ostra trwa do 14 dni, a przewlekła - ponad 4 tygodnie. Bardzo ważne jest zapobieganie odwodnieniu w czasie choroby.
Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej | Dieta w ostrej biegunce - nawodnienie to priorytet

Najczęstszą przyczyną ostrej biegunki są zakażenia przewodu pokarmowego lub spożycie toksyn bakteryjnych. Ostra biegunka bywa także efektem stosowania leków, np. antybiotyków, leków przeczyszczających czy chemioterapii, a także może być wynikiem niedoboru enzymów niezbędnych do trawienia pokarmów lub występowania nadwrażliwości pokarmowej.

Ostra biegunka jest objawem samoograniczającym się, jej objawy ustępują zazwyczaj w ciągu 3-5 dni. Podczas biegunki, z powodu wzmożonej utraty płynów, chorzy mogą odwodnić się i dlatego pierwszoplanową rolę odgrywa odpowiednie wyrównanie niedoborów wodnych. Równocześnie z utratą wody, dochodzi do wzmożonego wydalania elektrolitów, więc oprócz dostarczania płynów należy także dostarczać elektrolity.

Zapobiegamy odwodnieniu

Aby zapobiec odwodnieniu, należy podawać płyny w odpowiedniej objętości. W pierwszej fazie, przy odwodnieniu łagodnym (gdy ubytek masy ciała wynosi poniżej 5%), trzeba w ciągu 3-4 godzin podać choremu 50 ml płynu na kilogram masy ciała, a przy odwodnieniu średniego stopnia (ubytek 5-10% masy ciała), należy podać 50-100 ml płynu na kg masy ciała.

Dodatkowo, oprócz wymienionej ilości, po oddaniu jednego biegunkowego stolca trzeba uzupełnić płyny w objętości 5-10 ml na kg masy ciała. Zazwyczaj osobie dorosłej podajemy 350-700 ml płynu po każdym luźnym stolcu. Osobom z wymiotami należy podać dodatkowo 2-5 ml płynu na kg masy ciała, zazwyczaj ok. 140-350 ml płynów po każdym epizodzie wymiotów.

Pojawienie się pragnienia w trakcie ostrej biegunki zwykle wskazuje na niedobór co najmniej 1000 ml płynów.

O ile to możliwe, płyny najlepiej podawać drogą doustną – jest to najlepszy, fizjologiczny sposób ich uzupełniania.

W Polsce dostępne są w aptekach bez recepty doustne płyny nawadniające, które zawierają glukozę i podstawowe elektrolity – sód, potas, chlor i jony wodorowęglanowe. Sprzedawane są w postaci proszku do rozpuszczenia w wodzie.

Nie powinno się podawać chorym soków owocowych, warzywnych czy napojów gazowanych, np. typu cola, oraz mleka, ponieważ mogą one nasilać biegunkę.

Jeśli płyny nawadniające nie są dostępne, można zamiast nich używać lekko posolonej wody, herbaty lub marchwianki. Najlepiej tolerowane są płyny chłodne, gdyż gorące i ciepłe napoje często nasilają nudności. Płyny należy podawać często, w małych porcjach.

Jeśli jednak stan chorego wyjściowo jest ciężki, ulega szybkiemu pogorszeniu lub gdy wymioty uniemożliwiają doustne podawanie płynów, wówczas pacjent powinien trafić do szpitala, aby zapewnić dożylne uzupełnienie niedoborów wodno-elektrolitowych.

Po „przerwie wodnej” podajemy pokarmy stałe

Tak zwana przerwa wodna, czyli początkowe intensywne podawanie wyłącznie płynów, powinna trwać przez ok. 4-5 godzin. Po tym czasie zaleca się rozpoczęcie żywienia doustnego. Okazuje się bowiem, że pokarm stymuluje regenerację nabłonka jelitowego, co skraca okres choroby i zapobiega powstawaniu niedoborów pokarmowych.

Żywienie chorych z ostrą biegunką nie powinno odbiegać od diety stosowanej przed chorobą. Dieta oparta na gotowanej skrobi, jak np. kleik ryżowy, ziemniaki, gotowane przetarte jabłka czy marchwianka, może być stosowana, poprawia konsystencję stolca, ale nie skraca czasu choroby.

Należy unikać potraw z dużą zawartością cukru, ponieważ może to nasilać biegunkę, a także produktów o wysokiej zawartości tłuszczu. Posiłki powinny być spożywane 4-5 razy na dobę.

Dowiedz się więcej: Biegunka – zalecenia i przeciwwskazania dietetyczne

  1. Dzieniszewski J., Biegunka ostra i przewlekła. [w]: Jarosz (red.): Praktyczny Podręcznik Dietetyki. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa, 2010, str. 232-245.
  2. Mach T.: Choroby infekcyjne i pasożytnicze przewodu pokarmowego. [w] Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych, Medycyna Praktyczna, 2012, str. 954-955.

0 komentarzy

Inne nowości z kategorii Choroba a dieta: