Realizacja powyższych celów jest możliwa, o ile przedsiębiorstwa będą respektować zasady dotyczące:

• wymagań formalno-prawnych, związanych z rejestracją i zatwierdzeniem działalności jako podmiot branży spożywczej,
• wdrażania systemów zarządzania bezpieczeństwem żywności w celu zapewnienia odpowiednich warunków higienicznych na każdym etapie produkcji, przetwarzania i dystrybucji żywności,
• monitorowania żywności i opakowań poprzez rejestry dostawców i odbiorców („krok w przód i krok w tył”), np. na wypadek sytuacji kryzysowych wymagających wycofania produktu z obrotu,
• zapewnienia odpowiedniej jakości zdrowotnej żywności (np. zgodność z kryteriami mikrobiologicznymi, najwyższymi poziomami zanieczyszczeń i pozostałości) oraz odpowiedniej jakości materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością,
• prawidłowego etykietowania, prezentacji i reklamy środków spożywczych,
• uczciwych praktyk rynkowych,
• regularnych szkoleń i badań pracowników przedsiębiorstw spożywczych,
• współpracy z organami urzędowej kontroli żywności, zarówno w dziedzinie bieżącego nadzoru, jak również na gruncie działań służących uniknięciu lub zmniejszeniu ryzyka związanego z żywnością.

Bezpieczeństwo żywności i odpowiedzialność producentów

W zasadniczej mierze zasady te mają na celu spełnienie podstawowego wymogu jakim jest zapewnienie, że żaden niebezpieczny środek spożywczy nie zostanie wprowadzony na rynek.

Przy obecnej skali produkcji i obrotu żywnością tak w Europie jak i w skali globalnej wydaje się, że nikogo nie trzeba przekonywać o istocie znaczenia bezpieczeństwa żywności. Szczególnie jeżeli pomyślimy o potencjalnych skutkach zdrowotnych jakie miały, bądź mogły mieć miejsce w UE w następstwie skandali żywnościowych ostatnich lat (m.in.: skażenia dioksynami pasz i produktów pochodzenia zwierzęcego, gąbczasta encefalopatia bydła, zanieczyszczenia patogennymi szczepami bakterii, zafałszowania preparatów mlecznych melaminą, czy też skażenie jaj fipronilem).

Odpowiedzialność podmiotów branży spożywczej za bezpieczeństwo żywności jest do tego stopnia posunięta, że nawet uzasadnione podejrzenie co do niezgodności produktu – będącego przedmiotem działalności danego podmiotu, z wymogami w zakresie bezpieczeństwa żywności, powinno stanowić impuls do podjęcia niezwłocznych działań związanych z wycofaniem takiego produktu z rynku.

W przypadku żywności, nad którą podmiot utracił bezpośrednią kontrolę i co do której istnieje podejrzenie o szkodliwość dla zdrowia konsumentów przepisy zobowiązują do niezwłocznego zawiadomienia właściwych organów urzędowej kontroli żywności. W sytuacji kiedy inne środki nie będą wystarczające do zapewnienia bezpieczeństwa konsumentów, podmiot branży spożywczej jest również zobowiązany do poinformowania konsumentów o zdarzeniu, przyczynach wycofania danej żywności, a w razie konieczności również o sposobie w jaki odbierze już dostarczone im produkty (art. 19, Rozporządzenia 178/2002).

Współczesne zagrożenia bezpieczeństwa żywności

Dynamiczny rozwój nowych technologii w produkcji żywności jest niezaprzeczalnym faktem, podobnie jak to, że wraz z potencjalnymi korzyściami tych technologii i wytwarzanych dzięki nim produktom, mogą pojawiać się także nowe zagrożenia. Przedsiębiorcy muszą mieć świadomość, że niezależnie od dynamiki rozwoju i wdrażania nowych technologii bezpieczeństwo żywności oferowanej konsumentom jest warunkiem niezbywalnym. Zgodnie z postanowieniami Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), Komisja w dziedzinie ochrony zdrowia, bezpieczeństwa, ochrony środowiska i ochrony konsumentów przyjmuje jako podstawę wysoki poziom ochrony, uwzględniając w szczególności wszelkie zmiany oparte na faktach naukowych (art. 114.1 TFUS). Oznacza to, że nawet w sytuacji, kiedy to w wyniku rozwoju nauki lub techniki okazałoby się, że produkt (uznawany za bezpieczny w chwili wytworzenia bądź wprowadzenia na rynek), w świetle nowego stanu wiedzy może nieść ryzyko dla zdrowia konsumentów, wówczas podmiot branży spożywczej odpowiedzialny za ten produkt nadal może ponieść konsekwencje za jego ewentualną szkodliwość dla zdrowia konsumentów.

Prawo żywnościowe nie przewiduje bowiem odstępstw umożliwiających zniesienie odpowiedzialności podmiotu branży spożywczej za bezpieczeństwo żywności wprowadzanej na rynek (adekwatnie do zakresu prowadzonej działalności), nawet w sytuacji kiedy zagrożenie zostanie zidentyfikowane w wyniku rozwoju nauki bądź techniki. Dlatego podmioty branży spożywczej poza spełnianiem obowiązujących już wymogów prawnych powinny wnikliwie śledzić nowe doniesienia naukowe i oceniać ryzyko w przedsiębiorstwach pozostających pod ich kontrolą adekwatnie do skali i zakresu prowadzonej działalności.