Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej | Astma a ruch. Czy dziecko z astmą może uprawiać sport?
Wyszukiwarka
Home 9 Aktywność fizyczna 9 Astma a ruch. Czy dziecko z astmą może uprawiać sport?

Astma a ruch. Czy dziecko z astmą może uprawiać sport?

Autor

Astma jest obecnie najczęstszą chorobą przewlekłą dzieci, natomiast ruch stanowi ich naturalną potrzebę rozwojową. Nie ma powodów wskazujących na to, aby astmatyczne dzieci były pozbawiane przyjemności płynącej z aktywności fizycznej. Odpowiednio dobrana regularna aktywność ruchowa i wysiłek fizyczny wpływają bowiem terapeutycznie na proces leczenia astmy oskrzelowej. O braku przeciwskazań do uprawiania sportu przez astmatyków świadczy fakt, jak wielu zawodowych sportowców chorując na astmę, z sukcesem trenuje i zdobywa najwyższe trofea sportowe.
Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej | Astma a ruch. Czy dziecko z astmą może uprawiać sport?

 

Astma oskrzelowa, jedna z najczęstszych chorób przewlekłych układu oddechowego zarówno u dorosłych jak i u dzieci, uzyskała w ostatnich latach miano choroby cywilizacyjnej. Dane wskazują, że co piąte dziecko zamieszkujące duże miasto cierpi na tę chorobę, przy czym dwukrotnie częściej chorują na nią chłopcy niż dziewczęta.

Ponieważ u większości dzieci chorych na astmę występuje skurcz oskrzeli wywołany intensywnym wysiłkiem, przez wiele lat funkcjonowało przekonanie, że dzieci z astmą oskrzelową winny ograniczać, a wręcz całkowicie wykluczać wysiłek fizyczny w celu uniknięcia ataków duszności. Szacuje się, że aż 70% polskich dzieci chorujących na astmę nie bierze czynnego udziału w zajęciach wychowania fizycznego w szkołach. W konsekwencji dzieci te, częściej niż ich niechorujący na astmę rówieśnicy, mają nadwagę, otyłość oraz liczne wady postawy. Nadmierna ilość tkanki tłuszczowej dodatkowo osłabia ich układ oddechowy i immunologiczny, zwiększając ryzyko ostrych infekcji i zaostrzenie choroby. Wady postawy nabyte w trakcie choroby osłabiają i tak słabe mięśnie oddechowe i mięśnie grzbietu oraz ruchomość klatki piersiowej, co pogłębia niewydolność oddechową astmatycznych dzieci.

 

Terapeutyczna rola ruchu

Wyniki najnowszych badań naukowych wskazują na wysoce terapeutyczny wpływ regularnej aktywności ruchowej i wysiłku fizycznego na proces leczenia astmy oskrzelowej zarówno u dzieci jak i dorosłych. Objawowe leczenie chorego dziecka oparte jedynie na stosowaniu leków może w ogóle nie poprawiać stanu zdrowia małego pacjenta. Najnowsze trendy światowe wskazują na konieczność włączenia wysiłku fizycznego do procesu leczenia schorzeń układu oddechowego.

Dzieci chorujące na astmę poddawane regularnemu treningowi fizycznemu o dużej intensywności, nawet z dużym obciążeniem wysiłkowym, istotnie poprawiły swoją wydolność fizyczną. Odpowiednie obciążenia wysiłkowe dostosowane do stanu zdrowia oraz możliwości dziecka wzmacniają przeponę, mięśnie brzucha i klatki piersiowej, czyli wszystkie partie mięśni pracujących przy oddychaniu.

 

ZALECENIA:

Zaleca się zatem włączenie do codziennych form ruchu każdego rodzaju aktywności przyspieszających oddech i pracę układu krążenia. Taki rodzaj zajęć ruchowych należy rozpocząć w okresie stabilizacji choroby, pamiętając aby w pobliżu był lek rozkurczający oskrzela. Rodzaj i miejsce ruchu muszą być dobrane indywidualnie do danego dziecka, tak aby nie wzmagać objawów chorobowych. Dzieci uczulone na konkretne typy alergenów winny unikać tychże środowisk. I tak, dzieci uczulone na kurz i roztocza winny unikać zamkniętych, ciasnych pomieszczeń (np. sal gimnastycznych, siłowni) natomiast dzieci z alergią na pyłki – unikać aktywności fizycznej na boiskach w pobliżu pól, łąk i lasów oraz pylących traw czy też drzew, szczególnie w okresach nasilonego ich pylenia.

Zaleca się zatem poddawanie dzieci chorujących na astmę zajęciom sportowym, edukacyjnym i rehabilitacyjnym. Wysiłek fizyczny zwiększa liczbę limfocytów w układzie immunologicznym i podnosi odporność na choroby i infekcje. Regularna aktywność ruchowa podnosi próg reakcji astmatycznej, poprawia pracę układu krążenia i czynności układu oddechowego. W efekcie dziecko jest w stanie znieść większe obciążenie wysiłkiem bez ataków astmy, a co za tym idzie dochodzi do zmniejszenia częstości i intensywności ataków astmy, nawet do ich zaniku.

Szereg doniesień naukowych wskazuje, że jedną z korzystniejszych form aktywności ruchowej zmniejszających dolegliwości astmatyczne jest pływanie. Ten rodzaj ruchu znacznie podnosi sprawność organizmu, polepsza czynność funkcjonalną płuc i wydolność oddechową, a duża wilgotność powietrza chroni przed skurczami oddechowymi. Oddychanie w wodzie w trakcie pływania jest ściśle związane z czynnościami lokomocyjnymi, co bezpośrednio wpływa na powiększenie pojemności oddechowej płuc. Odpowiednio dobrane techniki pływania ćwiczą i aktywizują mięśnie grzbietu i brzucha, a te wspomagają pracę kręgosłupa tworząc prawidłowy gorset mięśniowy. Należy jednak pamiętać o części astmatyków, uczulonych na chlor i jego opary, dla których ten rodzaj aktywności ruchowej jest niewskazany.

Poza pływaniem dzieciom astmatykom zaleca się uprawianie tych dyscyplin sportowych, które wymagają raczej rozłożonego w czasie wysiłku niż krótkotrwałego obciążenia. Zaleca się raczej gimnastykę, gry zespołowe, dyscypliny rzutowe, tenis, szermierkę, surfing, skoki, jazdę rowerem, chód, kajakarstwo, a nawet ćwiczenia aerobowe towarzyszące grom video czy taniec. Nie są wskazane dyscypliny sportu, w których nie można prowadzić stałej kontroli i obserwacji dziecka, np. nurkowania, spadochroniarstwa oraz te odbywające się na suchym i zimnym powietrzu (sporty zimowe: narciarstwo, łyżwiarstwo).

Ze względu na ogólne korzystne efekty aktywności fizycznej i brak negatywnych skutków, można stwierdzić, że ćwiczenia fizyczne są bezpieczne i mogą być zalecane u dzieci chorych na astmę. Rekomenduje się również ograniczenia zwalniania dzieci astmatycznych z zajęć wychowania fizycznego, edukowanie jak odpowiednio dobrać aktywność fizyczną do danego chorego, zachęcanie do zdrowego i bezpiecznego uprawiania sportu. Obecnie przygotowywane są specjalistyczne wytyczne i rekomendacje dotyczące opracowywania programów i szkoleń lekarzy w celu właściwego konstruowania treningów.

A zatem po konsultacji z lekarzem prowadzącym, przy stabilnym stanie i kontroli nad chorobą, dzieci chorujące na astmę mogą, a wręcz powinny wykazywać normalną aktywność fizyczną i uprawiać wybrane dyscypliny sportu. Regularny wysiłek fizyczny jest bowiem receptą na polepszenie ich stanu zdrowia i gwarantem właściwego startu w dorosłe życie.

  1. Crosbie A. The effect of physical training in children with asthma on pulmonary function, aerobic capacity and health-related quality of life: a systematic review of randomized control trials. Pediatr Exerc Sci., 2012, 24(3):472-89.
  2. Gomes EL, Carvalho CR, Peixoto-Souza FS, Teixeira-Carvalho EF, Mendonça JF, Stirbulov R, Sampaio LM, Costa D. Active Video Game Exercise Training Improves the Clinical Control of Asthma in Children: Randomized Controlled Trial. PLoS One., 2015, 24;10(8):e0135433.
  3. Wanrooij VH, Willeboordse M, Dompeling E, van de Kant KD. Exercise training in children with asthma: a systematic review. Br J Sports Med., 2014, 48(13):1024-31.

0 komentarzy

Inne nowości z kategorii Aktywność fizyczna: