Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej | Zapobieganie nadwadze i otyłości u dzieci – co możemy zrobić?
Wyszukiwarka

Zapobieganie nadwadze i otyłości u dzieci – co możemy zrobić?

Zapobieganie nadwadze i otyłości u dzieci – co możemy zrobić?

Autor

Nadwaga i otyłość coraz częściej określane są epidemią XXI wieku. Jest to problem globalny dotyczący nie tylko dorosłych, ale również populacji w wieku rozwojowym. Niepokojący jest dynamiczny przyrost odsetka dzieci i młodzieży z nadmierną masą ciała w ostatnich kilkunastu latach. A otyły młody człowiek z dużym prawdopodobieństwem stanie się otyłym dorosłym obciążonym nie tylko zbędnymi kilogramami, ale także różnymi negatywnymi następstwami i powikłaniami zdrowotnymi otyłości. 
Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej | Zapobieganie nadwadze i otyłości u dzieci – co możemy zrobić?

Przyczyn nadwagi i otyłości jest wiele. Mogą one mieć charakter genetyczny i pozagenetyczny. Za najczęstsze przyczyny uważane są jednak nieprawidłowy sposób odżywiania oraz niewłaściwy styl życia nie tylko samego dziecka, ale także jego rodziców czy opiekunów. W pierwszym przypadku jest to m.in. nadmierne spożycie produktów i potraw będących bogatym źródłem cukru, soli, tłuszczu przy niedostatecznej jednocześnie konsumpcji produktów o dużej wartości odżywczej – warzyw i owoców, naturalnych produktów mlecznych czy pełnoziarnistych produktów zbożowych. To także niewłaściwe nawyki żywieniowe, np. pomijanie posiłków czy częste sięganie po nieprzemyślane przekąski lub słodkie napoje. Nawet niewłaściwe nawyki żywieniowe kobiety w okresie ciąży mogą mieć wpływ na nieprawidłowe kształtowanie masy ciała dziecka. W aspekcie stylu życia zwraca się uwagę na niedostateczną ilość codziennej aktywności ruchowej, częste spędzanie czasu wolnego przed ekranem telewizora, komputera czy nieodpowiednią ilość snu. Nieprawidłowości te niestety obserwowane są u dzieci już od najmłodszych lat.

Czy istnieje jakieś rozwiązanie?

Nie ma jednego i prostego rozwiązania problemu nadwagi i otyłości. Jest to problem złożony i wymaga wielokierunkowego podejścia i współpracy różnych środowisk.

Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej | Zapobieganie nadwadze i otyłości u dzieci – co możemy zrobić?

Co trzeba zrobić, żeby zapobiegać nadmiernej masie ciała wśród dzieci i młodzieży?

W 2014 roku Unia Europejska opracowała Europejski Plan Przeciwdziałania Otyłości Dziecięcej na lata 2014-2020. Jego nadrzędnym celem jest przyczynienie się do powstrzymania wzrostu nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży (do 18 r.ż.) do 2020 r. Wymienione w planie propozycje radzenia sobie z problemem obejmują szeroko zakrojone działania dotyczące ośmiu obszarów, tj.

  • wspieranie zdrowego startu w życiu,
  • tworzenie prozdrowotnego środowiska szczególnie w przedszkolach i szkołach,
  • ułatwienie dokonywania prozdrowotnych wyborów żywieniowych i związanych ze stylem życia,
  • ograniczenie marketingu i reklamy skierowanej do dzieci w zakresie produktów niepolecanych w codziennym ich żywieniu,
  • edukacja prozdrowotna rodzin,
  • działania zachęcające do aktywności fizycznej,
  • monitorowanie i ocena stanu zdrowia i zachowań zdrowotnych w populacji rozwojowej,
  • poprawa koordynacji badań nad nadwagą i otyłością na poziomie krajowym i europejskim.

Przede wszystkim edukacja żywieniowa

Ważnym elementem profilaktyki nadmiernej masy ciała jest edukacja w zakresie zasad racjonalnego żywienia i zdrowego stylu życia oraz zagrożeń zdrowotnych wynikających z nadwagi i otyłości, nie tylko w grupie dzieci i młodzieży, ich rodziców, ale także wśród przedstawicieli różnych instytucji i organizacji zaangażowanych w opiekę nad tą grupą populacyjną. Ogromną rolę odgrywa tutaj zarówno środowisko domowe (zwłaszcza w pierwszych latach życia dziecka), jak też środowisko szkolne.

Edukacja słowna, wzmocniona prozdrowotnymi postawami rodziców czy nauczycieli pomaga stworzyć dzieciom i młodzieży otoczenie sprzyjające kształtowaniu i utrzymaniu prawidłowych nawyków związanych ze stylem życia i sposobem odżywiania.

Czytaj więcej:

Zapobieganie nadwadze i otyłości u dzieci – krajowe programy edukacyjne i regulacje prawne (cz. 2), mgr Anna Taraszewska

  • Black L, Matvienko-Sikar K, Kearney PM. The association between childcare arrangements and risk of overweight and obesity in childhood: a systematic review. Obes Rev. 2017 Oct;18(10):1170-1190. doi: 10.1111/obr.12575
  • Bammann K, Gwozdz W, Lanfer A et al. Socioeconomic factors and childhood overweight in Europe: results from the multi-centre IDEFICS study. Pediatr Obes. 2013 Feb. 8(1):1-12
  • Ramotowska A, Szypowski W, Kunecka K, Szypowska A. Ocena czynników wpływających na konsumpcję śniadań wśród warszawskiej młodzieży w wieku szkolnym – rola w prewencji otyłości. Endokrynol. Ped.; 2017. 16.1.58. 33-40.
  • Population-based prevention strategies for childhood obesity: report of a WHO forum and technical meeting, Geneva, 15–17; December 2009. [online]. [Przeglądany 17 października 2018]. Dostępny w:  http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/44312/9789241599344_eng.pdf;jsessionid=5041CA486746DD630A01B40088CF847D?sequence=1
  • European Comision. Strategy on nutrition, overweight and obesity-related health issues. http://ec.europa.eu/health/nutrition_physical_activity/policy/strategy_en
  • World Health Organisation. Report of the comission on ending childhood obesity; 2016.  [online]. [Przeglądany 17 października 2018]. Dostępny w: http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/204176/9789241510066_eng.pdf?sequence=1
  • European Commission. EU Action Plan on Childhood Obesity 2014–2020. 24 February 2014.
  • Zadanie 2. Edukacja i wrażanie zasad prawidłowego żywienia i aktywności fizycznej w przedszkolach, szkołach: podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych oraz ocena wpływu tej edukacji na sposób żywienia, stan odżywienia, aktywność fizyczną i poziom wiedzy dzieci i młodzieży [w] Zapobieganie nadwadze i otyłości oraz chorobom przewlekłym poprzez edukację społeczeństwa w zakresie żywienia i aktywności fizycznej. Projekt KIK/34 w Szwajcarsko-Polskim Programie Współpracy (Jarosz M. kier. projektu); 2016. [online]. [Przeglądany 17 października 2018]. Dostępny w:  http://www.zachowajrownowage.pl/pl/o-projekcie/
  • [online]. [Przeglądany 17 października 2018]. Dostępny w: https://www.trzymajforme.pl/start-16
  • [online]. [Przeglądany 17 października 2018]. Dostępny w: http://www.kups.org.pl/5-porcji-zdrowia-w-szkole-nowy-program-edukacyjny-dla-szkol-3121
  • [online]. [Przeglądany 17 października 2018]. Dostępny w: https://ncez.pl/
  • Ustawa z dnia z dnia 30 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji. Dziennik Ustaw z 2016 r. poz. 25.
  • Mazur A, Radziewicz-Winnicki I. Wpływ mediów na rozwój otyłości u dzieci. Pediatria Polska; 2013. 88. 1-5.
  • Dz.U. 2015 poz. 1256. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach. [online]. [Przeglądany 17 października 2018]. Dostępny w: http://www.mz.gov.pl
  • Dz.U. 2016 poz. 1154. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach. [online]. [Przeglądany 17 października 2018]. Dostępny w: http://dziennikustaw.gov.pl/du/2016/1154/1
  • Dyrektywa Parlamentu europejskiego i rady 2010/13/UE z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich dotyczących świadczenia audiowizualnych usług medialnych (dyrektywa o audiowizualnych usługach medialnych), OJ L 95, 15.4.2010.

0 komentarzy